15. Travmanın kısır döngüsü

​

​

Yaşanan travmatik olaydan sonra travmatik olayla ilgili anı, düşünce, duygu, sohbet gibi ipuçlarından kaçmak ve travmatik olayı sürekli düşünmek, olayın başka şekillerde gerçekleşmesini hayal etmek gibi istem dışı yeniden deneyimleme yaşantıları, bir köpeğin kuyruğunu kovalamasına benzer şekilde bir kısır döngü oluşturur. Döngüyü daha detaylı şekilde ele alırsak;

​

Zihnimizde 10 birimlik dikkatimizin olduğunu varsayalım. Bu dikkat birimlerini yaşam koşturmacalarımız (örneğin aile ilişkilerimiz, iş, okul gibi koşturmacalar) ve travmatik anıyla ilişkili rahatsız edici düşünce, duygu, ses, görüntü, sohbetler arasında paylaştırarak, günlük yaşamımızı idame ettirmeye çalıştığımızı farz edelim. Travmatik olayla ilgili anılardan kaçınarak kendimizi iyi hissedeceğimiz yönünde bir inancımız olduğunu düşünelim.  Dikkatimizin 5 birimini travmatik olayla ilgili ipuçlarından kaçmaya harcayalım (zihin travmatik olayın detayları, olayla ilgili hatırlatıcı olabilecek ses, görüntü, konuşma, olayın yaşandığı sokak, o olayı hatırlatabilecek arkadaşlarla konuşma korkusu, vb. birçok şeyden kaçınmakla uğraşmak zorunda kalacaktır). Dikkatimizin 2 birimini de travmatik olayı düşünmemeye çalışmak için kullanmak durumunda kalacağız. Yani zihnimizdeki bu 2 birimlik dikkat, sürekli travmatik olayı düşünmediğimizi teyit etme amaçlı rezerve olacaktır. Kalan 3 birimlik dikkat ile günlük yaşamımızı devam ettirmek zorundayız. Peki, bir detay daha var ki, elimizde neredeyse günlük işlere ayıracağımız dikkat birimimizin kalmamasına neden olacaktır. O da ‘travmatik olayla ilgili hiçbir şeyi hatırlamıyorsun değil mi?’, ‘şu an travmadan dolayı rahatsızlık yaşamıyorum değil mi?’ diye sürekli süreci izleyen HERŞEYİ KONTROL ETME ÇABAMIZ. Bu cümleler zihnimizden geçtiği an, tüm odağımız travmatik olaya, ipuçlarına, başa çıkma stratejilerimizi incelemeye yönelmektedir. Başka bir deyişle, elde kalan 3 dikkat birimimiz de heba olacaktır. Elimizde kalmayan dikkat biriminin yanında kaygı, üzüntü, korku, gerginlik, öfke, endişe gibi birçok duygu da bizi esir almaya başlayabilir. Artık günlük yaşamımızı yürütebilecek kadar dikkatimizin olmamasının yanında (ki odaklanma, işi sürdürme gibi birçok alanda yaşanan zorlukların temeli burada yatmaktadır), travmatik olay ve anımsatıcılarıyla daha fazla mücadele etmek durumundayız. Hatırlamakta fayda var; geliştirdiğimiz ilk strateji travmayla ilgili her şeyden kaçmak/kaçınmak iken geldiğimiz son nokta travmayla ilgili tüm detayları gözden geçirmektir.